เผยคนไทยเข้าสู่ภาวะ ทั้งแก่ทั้งจน
แนะรัฐทบทวนนโยบายเร่งด่วน
นักวิจัยมจธ.-จุฬาฯ เผยไทยเข้าสู่ยุคคนชราแบบ “แก่และจน” มากกว่าครึ่งประเทศห่วงรัฐกึ่งสวัสดิการแบบไทยๆ เอาไม่อยู่ปล่อยปัญหาความเหลื่อมล้ำทางรายได้โตเกิน แนะภาครัฐทบทวนและรื้อนโยบายกระจายความช่วยเหลือใหม่ และเตรียมงานวิจัยเพื่อทบทวนการยืดอายุเกษียน
ผลงานวิจัยเรื่อง “การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรกับความเหลื่อมล้ำทางรายได้ในประเทศ” ที่ทีมวิจัยเพิ่งได้รับรางวัลจากงานวิจัยดีเด่นจากสำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัวกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กลายเป็นข้อมูลสำคัญที่อาจทำให้ประชากรไทยถึงกับอึ้งเมื่อพบว่า อีกไม่กี่สิบปีข้างหน้า “ผู้สูงอายุไทยกว่า 60-70 เปอร์เซ็นต์กำลังจะกลายเป็นคนแก่ที่จนไปพร้อมๆ กัน” งานวิจัยดังกล่าวเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างนักวิจัยของวิทยาลัยการจัดการและนวัตกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ประกอบด้วย ดร.ปภัศร ชัยวัฒน์ และ ดร.สวรัย บุณยมานนท์ จากคณะเศรษฐศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ซึ่งมีการเก็บรวบรวมข้อมูลสภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือนมาตั้งแต่ปี 2529-2552 จำแนกประชากรออกเป็น 4 กลุ่มตามช่วงอายุ โดยมุ่งวิเคราะห์ผลกระทบต่อความเหลื่อมล้ำทางรายได้ที่เกิดภายในแต่ละกลุ่มอายุประชากร และความเหลื่อมล้ำทางรายได้ที่เกิดขึ้นระหว่างกลุ่มอายุประชากร ตลอดจนวิเคราะห์ความแตกต่างทางรายได้ระหว่างประชากรสูงอายุด้วยกัน และปัจจัยกำหนดที่มีอิทธิพลต่อความแตกต่างทางรายได้ ดร.ปภัศร ชัยวัฒน์ ประธานหลักสูตรการจัดการสำหรับการเป็นผู้ประกอบการ (EPM) บัณฑิตวิทยาลัยการจัดการและนวัตกรรม หนึ่งในทีมวิจัยเปิดเผยว่า ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าประชากรในแต่ละกลุ่มอายุ มีลักษณะเฉพาะทางประชากร สังคม และเศรษฐกิจที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ประชากรสูงอายุ ซึ่งพบว่าเป็นกลุ่มที่มีระดับการศึกษาต่ำที่สุด ส่วนใหญ่ไม่มีรายได้หรือรายได้ต่ำ ทั้งนี้รายได้ส่วนใหญ่มาจากเงินช่วยเหลือเป็นหลัก และในขณะเดียวกันประชากรกลุ่มสูงอายุ ยังมีความแตกต่างทางรายได้ภายในกลุ่มสูงที่สุด และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง” “ความเหลื่อมล้ำกันเองของกลุ่มผู้สูงอายุมีสูง เพราะมีผู้สูงอายุไม่กี่คนที่ถือครองรายได้จำนวนมากไว้จำนวนมากคนละหลายหมื่นล้าน ในขณะที่คนแก่บางคนทั้งแก่และจนแบบต้องการความช่วยเหลือมีจำนวนมากกว่าถึง 60-70 เปอร์เซ็นต์ โดยเฉพาะความเหลื่อมล้ำในภาคใต้ เนื่องด้วยคนแก่ในจังหวัดภูเก็ต หาดใหญ่ สงขลา จะมีฐานะร่ำรวยมาก ในขณะที่คนแก่ในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนใต้ส่วนใหญ่มีฐานะยากจน ต้องการความช่วยเหลือ วันนี้สังคมไทยมีสถาบันครอบครัวที่มีความเข้มแข็ง สามารถจุนเจือเลี้ยงดู ทำให้ปัญหาเหล่านี้ไม่เด่นชัดเท่าที่ควร แต่ที่น่าเป็นห่วงคือ ในอนาคตวัยรุ่นไทยหรือวัยทำงานอาจรับภาระนี้ไม่ไหว เนื่องจากอัตราภาระการพึ่งพิงสูงจะเพิ่มสูงขึ้น ประกอบกับผู้สูงอายุส่วนใหญ่อายุยืน อาจส่งผลให้ปัญหาถึงจุดอิ่มตัวในไม่ช้า เรากำลังส่งสัญญาณไปยังภาครัฐว่าหากวันนี้ภาครัฐไม่หามาตรการมารองรับปัญหานี้เกิดขึ้นอย่างแน่นอน” ดร.ปภัศร กล่าวด้วยว่า บทสรุปของงานวิจัยระบุถึงทางออกของปัญหาว่าลำดับแรกคนไทยจะต้องปรับเปลี่ยนทัศนคติเรื่องการวางแผนชีวิตหลังเกษียนตั้งแต่เนิ่นๆ ต้องคิดว่าถ้าลูกไม่เลี้ยงจะทำอย่างไร ต้องมีเงินจำนวนเท่าไหร่ต่อเดือนถึงอยู่ได้อย่างพอเพียงและไม่พึ่งพา ยังมีกรณีของเบี้ยยังชีพคนชราในปัจจุบันที่ ดร.ปภัศร ระบุว่าเป็นไม่ได้เป็นการปัญหาความเหลื่อมล้ำทางรายได้ในกลุ่มผู้สูงอายุอย่างชัเดจน เนื่องจากภาครัฐไม่สามารถกระจายเงินดังกล่าวไปถึงยังผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือจริงๆ ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ตามป่าเขา หรือแหล่งท้องที่กันดาร ดังนั้นแม้ว่าวันนี้ประเทศไทยจะมีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้น แต่กลับไม่สามารถกระจายประโยชน์ดังกล่าวไปทั่วถึงทุกกลุ่ม ซึ่งในทางเศรษฐศาสตร์แล้วนับว่าเป็นสิ่งที่สร้างปัญหาในการกระจายรายได้อย่างต่อเนื่องในระยะยาว ดังนั้นภาครัฐจำเป็นต้องใช้เครื่องมือ อาทิ ภาษีทางตรงเพื่อดึงประโยชน์จากคนร่ำรวย มาดูแลคนที่ไม่ได้รับประโยชน์จากการพัฒนา อาทิ ผู้สูงอายุ มากขึ้น
