ผนังลำคอด้านในจะแดง รู้สึกระคายและกลืนลำบาก หรืออาจมีเสียงแหบ ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอบวมโต และกดเจ็บ อาการเจ็บคอมักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย บางครั้งอาจเกิดจากการแพ้สิ่งระคายเคือง เช่น ควันบุหรี่ โดยไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย กรณีนี้ยาปฏิชีวนะจึงมักไม่จำเป็น อาการเจ็บคอที่เกิดจากการแพ้มักมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น น้ำมูกไหล น้ำตาไหล และคันตา อาการเจ็บคอส่วนใหญ่ สามารถรักษาหายได้ด้วยตนเอง
กำลังเกิดอะไรขึ้นเมื่อเจ็บคอ
การอักเสบของเยื่อบุช่องคอ มักเป็นผลมาจากการต่อสู้ของร่างกายตามปกติ เมื่อมีการติดเชื้อ หรือเป็นปฏิกิริยาที่มีต่อสารภูมิแพ้ หรือสารระคายเคือง ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคนจะเป็นเสมือน “ศูนย์บัญชาการรบ” ที่จะส่งเม็ดเลือดขาว ออกไปต่อสู้กับสิ่งแปลกปลอม ต่อมเหล่านี้อาจบวมอยู่ได้นานหลายสัปดาห์ ผลลัพธ์ปกติที่เกิดจากการต่อสู้กับการติดเชื้อจะเป็นมูกสีขาวๆ ซึ่งอาจจะปรากฏอยู่ที่ต่อมทอนซิล หรือในส่วนหลังของช่องคอ เส้นเสียงที่บวมอาจทำให้เสียงแหบได้ด้วย
การประเมินอาการ
วัตถุประสงค์ของการประเมินอาการ ก็เพื่อให้ทราบว่าสาเหตุของอาการเจ็บคอเกิดจากการติดเชื้อ หรือเป็นอาการแพ้หรือจากการระคายเคือง ลักษณะที่บ่งว่าเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ได้แก่ มีไข้ มีจุดขาวๆในคอ และต่อมน้ำเหลืองบวมโต ซึ่งเป็นสิ่งที่บ่งชี้ว่าเราควรไปพบแพทย์
มีไข้หรือไม่
สะบัดปรอทวัดไข้ให้ปรอทลงไปอยู่ต่ำสุด อมใต้ลิ้น 3 นาทีแล้วอ่านผล ถ้ามีไข้ตั้งแต่ 38.3 C ขึ้นไป ควรพบแพทย์ทันที
คอแดง/มีหนอง หรือไม่
ใช้ไฟฉาย และกระจกส่องดูส่วนหลังของเยื่อบุผนังคอว่าแดงหรือไม่ หรือมีจุดขาวๆซึ่งเป็นหนองอยู่บริเวณต่อมทอนซิล ควรพบแพทย์
ต่อมน้ำเหลืองบวมโตหรือไม่
ลองใช้นิ้วคลำบริเวณหลอดคอ และข้างคอดู หากพบต่อมน้ำเหลืองบวมโต แข็ง ปวด ควรพบแพทย์
การดูแลรักษาตนเองเพื่อบรรเทาอาการ
เนื้อเยื่อที่อักเสบและระคายเคือง ต่อมน้ำเหลืองที่บวม และเสียงที่แหบต่างเป็นผลมาจากการที่ร่างกายต่อสู้กับการติดเชื้อ เป้าหมายของการดูแลรักษาตนเองเพื่อบรรเทาอาการ เพื่อขจัดสิ่งระคายเคืองและลดความรู้สึกไม่สบายจากอาการเจ็บคอ ในขณะที่ร่างกายกำลังรักษาตัวเองอยู่
1. หยุดสูบบุหรี่ และ ดื่มน้ำมากๆ
ควรหลีกเลี่ยงสิ่งระคายเคือง เพื่อลดอาการระคายคอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบุหรี่ ควรดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6 แก้ว เพื่อช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้กับคอที่เจ็บอย
2. จิบยาแก้ไอ อมยาแก้เจ็บคอ
เราอาจเพิ่มความชุ่มชื้น และช่วยลดอาการระคายเคืองจากอาการเจ็บคอได้ โดยการอมยาแก้เจ็บคอ จิบยาน้ำแก้ไอ หรือแม้แต่อมลูกกวาดได้ตามต้องการ
3.น้ำยากลั้วคอ
เพื่อลดอาการระคายคอ อาจทำโดยกลั๊วคอด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ (เกลือ 1/4 ช้อนชาละลายในน้ำอุ่นครึ่งแก้ว ) หรือกลั๊วคอด้วยสารละลายที่มีฤทธิ์ทำซ้ำทุกๆ 1-2 ชั่วโมง
4. รับประทานยาแก้ปวด/ยาแก้แพ้
ถ้ามีอาการเจ็บคอมาก อาจรับประทานยาแอสไพริน หรือ อเซตามิโนเฟน หรือไอบูโพรเฟน ถ้าสาเหตุเกิดจากการแพ้ ควรรับประทานยาแก้แพ้
ควรปรึกษาแพทย์เมื่อ
• มีไข้ 38.3 C ขึ้นไปโดยไม่มีอาการหวัด
• มีจุดขาวๆบนต่อมทอนซิล
• กลืนอาหารหรือหายใจลำบากมาก
• มีผื่น
• มีการติดเชื้อเมื่อเร็วๆ นี้
• เสียงแหบหรือต่อมน้ำเหลืองโตอยู่นานกว่า 3 สัปดาห์
