“รถไขลาน” ของเล่นจากภูมิปัญญาไทยเบิ้ง

“รถไขลาน” ของเล่นจากภูมิปัญญาไทยเบิ้ง

รถไขลาน

               ถ้าพูดถึง “รถไขลาน” ของเล่นในวัยเด็ก ใครหลายคนอาจจะจินตนาการถึงรถของเล่นคันเล็ก มีลานยื่นออกมาไขเพื่อให้ฟันเฟืองข้างในทำงานและล้อรถวิ่งได้ แต่จะวิ่งได้ใกล้ไกลแค่ไหนนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนครั้งที่ไขลานว่าจะมากหรือน้อย เพราะยิ่งหมุนมากเท่าไรรถก็แล่นได้ไกลมากเท่านั้น

อุปกรณ์-

               เช่นกันกับที่หมู่บ้านไทยเบิง ต.โคกสลุง อ.พัฒนานิคม จ.ลพบุรี “รถไขลาน” ก็เป็นของเล่นที่นิยมทำเล่นกันเองมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย  ขั้นตอนก็ไม่ยุ่งยากเหมาะกับเด็กทุกเพศทุกวัย นายวิเชียร  ยอดสลุง ปราชญ์ชาวบ้าน ที่ทำรถไขลานจากแกนด้ายเล่นมาตั้งแต่สมัยเด็กๆ บอกว่า อุปกรณ์การทำที่หาได้ภายในบ้าน ได้แก่ เทียนไข ลวด หลอดด้ายพลาสติกเหลือใช้ คีม มีด ไม้ขนาดเล็ก วิธีการทำ เริ่มจากนำคีมมาตัดลวดเป็น 2 ขนาด ขนาดสั้นและขนาดยาว โดยขนาดสั้นกะขนาดให้งอแล้วพอดีกับแกนกลางของหลอดด้าย  ส่วนขนาดยาวประมาณกะขนาดความยาวหลังจากงอให้ทั้งสองด้านเท่ากันแล้วให้ยาวกว่าแกนหลอดด้ายและสามารถจับได้ถนัดมือ จากนั้นนำยางวง 2 เส้น ใส่ลงในลวดเส้นยาว นำลวดเส้นเล็กมาเกี่ยวกับยางวงอีกด้านหนึ่งให้เป็นปมรั้งไม่ให้ยางวงหลุดจากลวดเส้นเล็ก ตามด้วยนำลวดยาวร้อยใส่แกนหลอดด้าย โดยให้ด้านที่มีลวดเส้นเล็กยึดกับหลอดด้ายอีกด้านหนี่งไว้ นำมีดมาตัดเทียนไขให้มีขนาดไม่ยาวกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของหลอดด้าย ดึงลวดด้านยาวให้เห็นยางวงที่ผ่านแกนลวด จากนั้นนำเทียนไขที่ตัดใส่ระหว่างยางวงทั้ง 2 เส้น เพื่อขัดยางวงไม่ให้ดีดกลับไปอีกด้านหนึ่ง นำไม้ที่เตรียมไว้ใส่แทนที่ลวดเส้นยาวแล้วดึงลวดเส้นยาวออก แค่ไม่กี่ขั้นตอนก็ได้รถไขลานทำเองตามแบบฉบับไทยเบิ้งไว้เล่นที่บ้านแล้ว

               ส่วนวิธีการเล่นนั้นให้หมุนแกนด้ายหลายๆ รอบ แล้ววางลงกับพื้นเรียบ แกนด้ายจะหมุนไปเหมือนล้อรถที่กำลังวิ่งอยู่บนถนน ส่วนจะช้าหรือเร็วนั้นขึ้นอยู่กับความสมดุลของอุปกรณ์ทุกชิ้นที่นำมาประกอบกัน จะเล่นเดี่ยวหรือชวนเพื่อนๆ มาจับกลุ่มเล่นก็สนุกได้ไม่แพ้กัน พอเด็กๆ รวมตัวกันหลายๆ คนก็จะนำรถไขลานที่ตัวเองประดิษฐ์มาแข่งกันซึ่งนั่นก็ขึ้นอยู่กับฝีมือการประดิษฐ์ของแต่ละคน  บางคนก็ประดิษฐ์มาแล้วรถวิ่งไม่ได้ก็มี ของเล่นชนิดนี้ต้องฝึกทำบ่อยๆ จะได้รู้ว่าแบบไหนถึงจะวิ่งได้ไกล

               งานนี้การันตีความสนุกจากน้องโหน่ง เด็กชายอนุวัฒน์ ป่าสลุง อายุ 6 ปี ที่จูงมือพี่สาวน้องตาล เด็กหญิงวันวรีย์ ป่าสลุง มาประดิษฐ์รถไขลานใช้เล่นกัน โดยเด็กทั้งสองพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า มารู้จักและทดลองประดิษฐ์รถไขลานเป็นครั้งแรก รู้สึกสนุกและจะกลับไปทำเล่นกับเพื่อนๆ อีก เช่นเดียวกับน้องไอซ์ เด็กหญิงจารุวรรณ จันที อายุ 9 ขวบ ที่บอกว่า รถไขลานแกนด้ายนี้เล่นสนุกดี ที่สำคัญไม่ต้องเสียเงินแพงๆ ไปซื้อด้วย อยากให้ลองทำเล่นกันดู!!

น้องตาล


น้องโหน่ง


น้องไอซ์(ขวา) และเพื่อน

               นี่คือ ภูมิปัญญาไทยที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้จริงๆ ใครมีอุปกรณ์อยู่ลองทำเล่นกันดูน๊ะ รับรองสนุกไม่แพ้ของเล่นราคาแพงๆ เลยจร้า!!