“อัศจรรย์พรรณไม้งามโครงการหลวง”บันทึกพิเศษแห่งพรรณไม้โครงการหลวง... พรรณไม้แห่งชีวิต เนื่องในโอกาสมหามงคลสมัยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา
ปีพุทธศักราช 2512 พระบทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จเยี่ยมราษฎรชาวไทยภูเขาในพื้นที่ภาคเหนือ ทอดพระเนตรชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขาเผ่าต่างๆ ตามถิ่นทุรกันดาร ทรงพบว่าชาวไทยภูเขาส่วนใหญ่มีความเป็นอยู่ยากลำบาก ทั้งจากภัยสงครามบริเวณพื้นที่ชายแดน ระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานที่ไม่เพียงพอ ทั้งยังมีปัญหาเรื่องของยาเสพติดที่ทะลักเข้าสู่ประเทศไทยผ่านทางชายแดนต่างๆ และชนกลุ่มน้อยมีการปลูกฝิ่นขาย
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อเป็นปัจจัยในการดำเนินงาน โดยรับเป็นโครงการส่วนพระองค์ โปรดเกล้าฯ จัดตั้ง “โครงการพระบรมราชานุเคราะห์ชาวเขา” และได้ตั้ง “หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี” เป็นผู้อำนวยการโครงการ โดยมีคณาจารย์ หน่วยงานราชการ ภาคเอกชนร่วมด้วย ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อเป็น “โครงการหลวงพัฒนาชาวเขา” และในพ.ศ. 2535 ทรงโปรดเกล้าฯ ตั้งเป็น “มูลนิธิโครงการหลวง” จนถึงปัจจุบัน
ในปีพุทธศักราช 2520 โครงการหลวง ได้นำพืชเมืองหนาวเข้ามาทดลองปลูกถึง 20 ชนิด ไม่ต่ำกว่า 200 สายพันธุ์ สถานีทดลองปลูกพืชในพื้นที่หนาวเย็นแห่งแรกคือ ดอยอ่างขาง (บริเวณสถานีเกษตรหลวงอ่างขางปัจจุบัน) นับเป็นก้าวแรกที่สำคัญของการวางรากฐานโครงการ
สำหรับงานไม้ดอกนั้นโครงการหลวงได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานวิจัยทางเกษตร กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา หรือ United States Department of Agriculture (USDA) / Agricultural Research Service (ARS) ให้นำไม้ตัดดอกเมืองหนาวเข้ามาทดลองปลูกในพื้นที่ โดยไม้ตัดดอกชนิดแรกๆ คือ คาร์เนชั่น เบจมาศ แกลดิโอรัส ซิมบิเดียม ซึ่งแรกเริ่มนั้นได้ดำเนินการวิจัยที่ห้วยทุ่งจ้อ แล้วได้ย้ายมาดำเนินงานที่สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์ และปัจจุบันได้กระจายไปดำเนินงานในพื้นที่อื่นๆ ของโครงการหลวง
จากวันนั้นถึงวันนี้ มูลนิธิโครงการหลวงมีศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทั่วทั้งภาคเหนือกว่า 38 โครงการ สถานีวิจัย 4 แห่ง ครอบคลุมพื้นที่กว่า 369 หมู่บ้าน 14,222 ครัวเรือน ปัจจุบันมีพืชเมืองหนาวที่วิจัยและส่งเสริมกว่า 317 ชนิด สร้างรายได้แก่เกษตรกรชาวไทยภูเขา และเพิ่มคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในทุกด้าน ตามพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พรรณไม้งามชนิดหนึ่งที่เราสามารถเห็นได้ทุกพื้นที่ของโครงการหลวงก็คือ พรรณไม้แห่งความสุขที่อยู่ในใจพสกนิกรชาวไทยที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานให้ เพราะทุกที่ที่พรรณไม้งามนั้นได้เจริญเติบโต ความงามมิเพียงมีแต่ดอกไม้หรือต้นไม้เท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงความงามแห่งรอยยิ้มของชาวไทยภูเขาที่ “ผลิดอก” มาเป็นวิถีที่เป็นสุข มี “ลำต้น” เป็นรายได้ที่ช่วยจุนเจือให้สามารถช่วยเหลือตนเองได้โดยไม่ต้องปลูกฝิ่น มี “ใบ” จากการทำงานอย่างหนักของเจ้าหน้าที่โครงการหลวงทุกคน สุดท้ายด้วยมูลนิธิโครงการหลวงคือ “รากแก้ว” ที่ทำให้เกษตรกรสามารถให้ผลผลิตที่มีคุณภาพโดยไม่ทำลายธรรมชาติ
ดังคำกล่าวของ “หม่อมเจ้า ภีศเดช รัชนี” ที่ว่า “ความสำเร็จของโครงการหลวง ไม่ได้วัดจากมูลนิธิจะมีกำไรเท่าไร แต่ให้วัดความสำเร็จของโครงการหลวงจากจำนวนเงินที่อยู่ในกระเป๋าของเกษตรกรชาวไทยภูเขา”
พรรณไม้สวยงามต่างๆ ของโครงการหลวงทั้ง 38 สถานี ที่กระจายอยู่ในพื้นที่ภาคเหนือรวม 5 จังหวัด ถูกบันทึกและนำมาถ่ายทอดเป็นข้อมูลและภาพถ่ายสวยงาม ผ่านหนังสือ “อัศจรรย์พรรณไม้งามโครงการหลวง” เพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสมหามงคลสมัย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา โดยมูลนิธิโครงการหลวง และ บริษัท แคนนอน มาร์เก็ตติ้ง (ไทยแลนด์) จำกัด ได้ร่วมกันจัดทำหนังสือเล่มดังกล่าวขึ้น โดยส่งทีมงาน นักวิชาการไม้ดอก นักเขียน ช่างภาพ และผู้ช่วย ซึ่งใช้ระยะเวลาในการลงพื้นที่มากกว่า 6 เดือน เพื่อรอคอยจังหวะการบันทึกภาพพรรณไม้ ที่เผยโฉมเบ่งบานในสภาพอากาศที่แตกต่างกันไปตามฤดูกาล ภายในเล่มประกอบเนื้อหาที่น่าสนใจ อาทิ ความเป็นมาในการทดลองปลูกพรรณไม้ของโครงการหลวง, พรรณไม้ส่งเสริม, พรรณไม้วิจัยและรวบรวมพันธุ์ และบทกลอนพรรณไม้ที่รังสรรค์ขึ้นโดยเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์
หนังสือ “อัศจรรย์พรรณไม้งามโครงการหลวง” จัดทำขึ้นพิเศษเพียง 2,000 เล่ม โดยมอบให้กับหน่วยงานต่างๆ ของมูลนิธิโครงการหลวง โครงการส่วนพระองค์ และหอสมุดของมหาวิทยาลัยทั่วประเทศ เพื่อไว้เป็นข้อมูลความรู้ให้กับผู้ที่สนใจศึกษาด้านนี้ต่อไป เสมือนเป็นสารานุกรมภาพพรรณไม้ต่างๆ ในโครงการหลวง
ผู้ที่สนใจสามารถร่วมชมและจับจองหนังสือ “อัศจรรย์พรรณไม้งามโครงการหลวง” ได้ที่โซนท่องเที่ยว [สนับสนุนโดย บริษัท แคนนอน มาร์เก็ตติ้ง (ไทยแลนด์) จำกัด] งานโครงการหลวง 44 ณ ศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ ระหว่างวันที่ 8 - 18 สิงหาคม 2556 ราคาเล่มละ 800 บาท จัดจำหน่ายจำนวนจำกัด เฉพาะในงานนี้เท่านั้น ซึ่งรายได้ทั้งหมดโดยไม่หักค่าใช้จ่ายมอบให้มูลนิธิโครงการหลวง
